Choroba Parkinsona to przewlekła, postępująca wieloukładowa choroba neurodegeneracyjna ośrodkowego układu nerwowego zwana inaczej „drżączka poraźną” Opisana po raz pierwszy w 1817 roku przez Londyńskiego lekarza Jamesa Parkinsona w pracy „An Essay on the Shaking Palssy”.

Choroba Parkinsona jest drugim na świecie pod względem częstości występowania schorzeniem zwyrodnieniowym układu nerwowego, zachorowalność rośnie wraz ze zmianami demograficznymi populacji. Dotyka ona około 1%-2% dorosłych powyżej 65 roku życia i około 4% powyżej 80 lat. Analiza danych z całego świata (Ryc. 1) wskazuje na wzrost częstości występowania choroby Parkinsona wraz z wiekiem (41 na 100 000 w wieku 40–49 lat; 107 w wieku 50–59 lat; 173 w wieku 55–64 lat; 428 w wieku 60–69 lat; 425 w wieku 65– 74 lata; 1087 w wieku 70–79 lat i 1903 na 100 000 w wieku powyżej 80 lat)

Zmiany neurodegeneracyjne w chorobie Parkinsona są związane z postępującą agregacją nieprawidłowo sfałdowanej α – synukleiny  i rozwijającymi się powoli objawami klinicznymi. Rozwój choroby Parkinsona związany jest z trzema dysfunkcjami biochemicznymi: nieprawidłową agregacją białek, procesem zapalnym i towarzyszącym mu stresem oksydacyjnym oraz hamowaniem kompleksu mitochondrialnego. Choroba Parkinsona, przez długi czas uważana była za prototypowe, niegenetyczne zaburzenie, jednak badania ostatnich dwudziestu lata zrewolucjonizowały ten pogląd. Należy pamiętać, że genetyka choroby Parkinsona jest złożona. Uważa się, że podłoże genetyczne odpowiada za około 10% przypadków choroby Parkinsona, co sugeruje, że inne czynniki odgrywają kluczową rolę w patogenezie.

Rozpoznanie kliniczne choroby Parkinsona opiera się na kryteriach diagnostycznych, stworzonych przez Bank Mózgu Brytyjskiego Towarzystwa Choroby Parkinsona (United Kingdom Parkinson’s Disease Society Brain Bank).

Kryteria rozpoznania choroby Parkinsona:

Objawy główne:

– Bradykinezja

– Sztywność spoczynkowa (podwyższone napięcie mięśniowe)

– Drżenie spoczynkowe (występuje w spoczynku, zanika podczas ruchu)

– Zaburzenia stabilności postawy

Objawy wspomagające rozpoznanie

– Asymetria objawów (jednostronny początek)

– Spoczynkowy charakter drżenia

– Utrzymywanie się dobrej odpowiedzi na leki dopaminergiczne (co najmniej 5 lat)

– Mimowolne ruchy (diskinezy) po lekach dopaminergicznych

Objawy wykluczające

– Częste urazy głowy

– Guzy i zapalenia mózgu

– Wielokrotne udary niedokrwienne mózgu

– Zmiany miażdżycowe naczyń mózgowych

– Zaburzenia móżdżkowe i gałkoruchowe

– Wodogłowie normotensyjne (zespół Hakima)

– Wczesne objawy otępienne (występujące w pierwszym roku choroby)

– Stosowanie neuroleptyków

– Odruch Babińskiego

Choroba Parkinsona charakteryzuje się, przede wszystkim, zespołem zaburzeń ruchowych. Jednak w ostatnim czasie badania wskazują również na duże znaczenie zaburzeń pozaruchowych w przebiegu choroby Parkinsona . 

Objawy ruchowe : bradykinezje, drżenie, sztywność mięśniowa, zaburzenie chodu 

Objawy pozaruchowe:

Anatomiczne: nadpotliwość, zaparcia, zaburzenia seksualne, hipotonia ortostatyczna

Zaburzenia snu: zespół niespokojnych nóg, zaburzenia snu fazie REM

Neuropsychiatryczne: lęk, depresja, otępienie